Almanya çalışma izni alabilmek için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının ulusal vize kapsamında başvuru yapması gerekir. Kişinin eğer Almanya’da geçerli bir vatandaşlığı yoksa (Avrupa Birliği/European Union veya Avrupa Ekonomik Alanı/European Economic Area veya İsviçre) kapsamında alması gereken vize Almanya Çalışma Vizesidir.
Almanya Çalışma Vizesi başvuruları bu konu hakkında tek yetkili olan Almanya Konsolosluklarına veya Almanya Büyükelçiliğine yapılmaktadır. Vize başvurusunda bulunmak için Almanya’da bulunan bir iş yerinden bir teklif almanız veya kendi imkânlarınızla bulduğunuz bir iş yeriyle anlaşmış olmanız gerekmektedir.
Almanya Federal Cumhuriyeti başvuruda bulunacak yabancı uyruklu üçüncü ülke vatandaşları için bazı sınırlandırmalar getirmiştir. Eğer Alman vatandaşlığınız veya Avrupa Birliğine üye ülkelerde bir vatandaşlığınız yoksa üçüncü ülke vatandaşı sayılırsınız. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları kendi imkânlarıyla buldukları işte çalışmak için oradaki şartların sağlanmış olması ve buldukları işin Almanya yetkililerinin belirledikleri kriterlere uygun olması gerekmektedir.
Almanya’da bulduğunuz iş için eğer bölgede o pozisyona uygun bir Alman veya öncelik hakkı olan başka ülke vatandaşı (Avrupa Birliği/European Union veya Avrupa Ekonomik Alanı/European Economic Area veya İsviçre) yoksa bulduğunuz işe gidebilir ve çalışabilirsiniz. Eğer Türk vatandaşı olarak Almanya’da üniversite okuduysanız mezuniyetinizden itibaren 18 ay içinde niteliklerinize göre bir iş bulduğunuz takdirde bu sürenin sonunda Almanya size oturum ve çalışma izni verir.
Eğer üniversite öğreniminizi tamamladıktan sonra Türkiye’ye dönüş sağladıysanız, Almanya’da iş bulabilmek için 6 aylık bir vize almaya hak kazanırsınız. Bu 6 aylık süre içinde eğer yine niteliklerinize uygun bir iş bulursanız ve bu süre içinde geçiminizi sağlayabilecek bir maddi birikiminiz varsa Almanya’da ki Yabancılar Şubesine (Ausländerbehörder) çalışmaya bağlı oturum izni başvurusunda bulunabilirsiniz. Eğer çalışacağınız alan bilişim teknolojileri veya mühendislik alanı ile ilgili ise Almanya sizden dil sertifikası ibrazı talebinde bulunmaz, fakat iş alanınız bu mesleklerin dışındaysa Almanya Çalışma İzni Vizesi başvurusunda bulunurken dil yeterliliği belgesi ibraz etmeniz gerekmektedir.
Almanya Çalışma İzni Vizesine başvuru yapabilmek için eğer Türkiye’de bir üniversiteden alınmış diplomanız varsa bu diplomanın Almanya’da bulunan üniversitelerin diplomalarına denk olması gerekmektedir. Eğitiminizi yurt dışında tamamladıysanız;
- İcra etmek istediğiniz iş Alman Çalışma Ajansı’nın güncel pozitif liste veya beyaz liste olarak nitelendirdiği listede yer almalıdır.
- Başvuru yapacağınız veya yaptığınız iş ilanı, Alman Çalışma Ajansı’nın iş borsasına verilmiş olmalıdır.
Üniversitede aldığınız mesleki eğitiminizin Alman meslek eğitimine denkliği tespit edilmiş olmalıdır. Tespit etme işlemini gerçekleştirdikten sonra alacağınız belge sırasında ibraz edilmelidir.
Eğer Almanya’da çalışmak istediğiniz süre 90 günü aşmıyorsa yapabilirsiniz.
Almanya Çalışma İzni Vizesi İçin Gerekli Evraklar
Almanya Çalışma İzni Vizesi başvurusu yapmak için, eğer çalışacağınız süre 90 günü aşıyorsa uzun süreli Ulusal Vize (D tipi) başvurusu yapmanız gerekmektedir. Ulusal Vize (D tipi) başvurunuzda çalışma amaçlı gittiğinizi bu vize türünün evraklarına ek olarak hazırlayacağınız evraklarla belirtmeniz gerekmektedir. Almanya Çalışma İzni Vizesi İçin Gerekli Evraklar,
- Başvuru Formu: Almanya Çalışma İzni Vizesi için doldurulması gereken başvuru formu başvuru sahibi tarafından içerisinde istenilen bilgiler eksiksiz olacak şekilde Almanca dilinde doldurulmalıdır. Başvuru formunuzda eksik bilgi olması halinde başvurularınız geçersiz sayılacaktır. Başvuru formlarındaki imzanın başvuru sahibi tarafından atılması gerekmektedir. Bu form birkaç sayfadan oluşan detaylı bilgi isteyen uzun bir formdur. Vize Merkezi Almanya Vizesi temsilcimizle başvuru formunun doldurulmasıyla ilgili iletişime geçtiğiniz takdirde size danışmanlık hizmeti verebilir. Almanya Ulusal Vize Başvuru formunu Vize Merkezi Almanya sayfamızdaki Form ve Dilekçe bölümünde görüntüleyebilirsiniz ayrıca Almanya Konsolosluğu resmi web sitesinden ulaşabilirsiniz.
- Pasaport: Almanya Çalışma İzni Vizesine başvuru yaparken gerekli olan pasaportunuzun en az 1 sene süreyle geçerli olması gerekmektedir. Eğer başvuru sahibinin pasaportu yok ise, pasaport başvurusu için gerekli evrakları temin edip il veya ilçe Emniyet Müdürlüklerindeki Pasaport Şube Amirliklerine başvuru yapması gerekmektedir. Pasaport için başvurularınızı internetten yapabilirsiniz.
- 2 Adet Vesikalık Fotoğraf: İstenilen biyometrik fotoğraflar en fazla 6 ay önce çektirilmiş güncel fotoğraflar olmakla birlikte, biyometrik özelliklere uygun olmalıdır. Çektirmeniz gereken biyometrik fotoğraflar 35 x 45 milimetre ölçülerinde olmalı. Başvuruda bulunan kişinin yüzünü kapatacak herhangi bir aksesuar olmayacak veya önüne saç gelmeyecek şekilde tam karşısından resmi çekilmelidir. Bazı dini gerekçeler için Almanya Konsolosluğu istisna yapabilmekte olup, bu tip durumlarda da dâhil gözlerin önü kapalı olmamalıdır.
- Nüfus Cüzdanı Fotokopisi: Başvuruda bulunan kişinin ön ve arka yüzünü net bir şekilde gösteren nüfus cüzdan fotokopisi.
- Tam Tekmil Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği: Bu belge Almanya Çalışma İzni başvurusunda bulunan kişinin nüfus bilgilerini ve nüfus kaydı ile ilgili tüm olayları eksiksiz bir şekilde içermelidir. Kişinin nüfus kayıt örneğindeki Düşünceler kısmı eksiksiz bir şekilde doldurulmuş olmalıdır. Bu evrakta eksik olmaması gereken bilgilerin arasında,
- Daha önce yapılmış evlilikler,
- Doğan çocuklarınıza ait kimlik bilgileri,
- Boşanmalar,
- Anne ve baba hakkındaki bilgiler: Sahip olduğunuz vatandaşlık bilgileri gibi bilgiler yer almaktadır. Bu bilgilerin eksik olması durumda başvurunuz geçersiz sayılacaktır. Tam Tekmil Vukuatlı Nüfus Kayıt örneğinizde bu bilgilerin bulunmasıyla birlikte Almanya Konsolosluğu sizden bu bilgilerle ilgili ek evrakları isteyebilmektedir. Eğer başvuru sahibi bayan ise, önceki soy ismine ait Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği de ibraz edilmelidir. Bu belgeyi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının alabileceği tek yetkili yer Nüfus Müdürlükleridir.
- Başvuru sahibinin ikametgah belgesi: Türkiye’de ikamet eden başvuru sahibinin ikametgah belgesi ibraz edilmelidir. Bu belge Almanya Aile Birleşimi başvuru formunu doldururken de gerekmektedir. İkametgah belgesi başvuru sahibi tarafından ikamet adresinin bağlı olduğu muhtarlıktan alınmaktadır.
- Sağlık Sigortası: Almanya Çalışma İzni Vizesine başvururken ibraz etmeniz gereken sağlık sigortası güncel tarihli ve en az 3 ay süreyle geçerli olmalıdır. Vize Merkezi’yle iletişime geçerseniz size bu konu hakkında yardımcı olacaklardır.
- Mesleki gelişimi açıklayan özgeçmiş, karneler, diplomalar, iş sözleşmesi vs. (Almanca tercümeleriyle)
- Aşağıda belirtilen bilgilerin bulunduğu somut iş teklifi (örnek: İş sözleşmesi)
- Almanya’daki işveren (adı, adresi)
- Almanya’daki çalışma yeri (posta kodu)
- İş ilanı ve görev tanımı
- Çalışma biçimi: Tam zamanlı veya yarı zamanlı
- Avro olarak yıllık brüt maaş
- Yabancı yükseköğrenim diploması (mümkünse, yukarıda belirtilen ANABIN çıktısıyla birlikte) veya
- Yurt dışında alınmış mesleki eğitim belgesi ve denklik tanıma belgesi veya
- Almanya’da alınmış mesleki eğitim belgesi
- Eğer meslek için zorunluysa: Meslek icrası izninin verilmesi veya iznin çıkacağına dair verilen onay yazısı (örnek: Federal Tıp Doktorları Yönetmeliği’nin 10. maddesi uyarınca doktorluk mesleğinin icrası için verilen izin)
- Ticaret sicili kaydı veya Almanya’daki şirket tarafından verilmiş, kıyaslanabilir belge
Almanya Çalışma İzni Vizesi İçin Dil Şartı Var mı?
Almanya Çalışma İzni vizesi Oturum izni almanız için yapmanız gereken aşamalardan birisidir. Oturma iznine giden yolda Almanya’nın sizden talep ettiği dil düzeyi asgari düzey olan A1 dil düzeyidir. Bu düzeyde olduğunuzu belgelemek için Almanya’nın yetkilendirdiği dil kurslarına katılıp sınavlarından başarı elde etmeniz gerekmektedir. Eğer A1 sertifika sınavından başarı elde ederseniz kurum size A1 dil yeterlilik sertifikası verir. Bu sertifikayı almanız gereken kurumlar Goethe-Instıtut ve ÖSD’dir. A1 sertifikasına sahip olmak için yapmanız gerekenleri, kurs saatlerini ve sınav tarihlerini öğrenebilmek için kurumların resmi web sitelerini ziyaret edebilirsiniz.
Almanya Çalışma İzni Vizesi İçin Gerekli Olan A1 Sertifikası Nedir
Yapacağınız başvurularda ibraz etmeniz gereken A1 sınavı sertifikası sizin temel düzeyde Almanca bildiğinizi göstermektedir. Eğer A1 düzeyde dil sertifikasına sahipseniz Almanya’da yaşadığınız sırada orada konuşulan günlük konuşmaları yavaş ve anlaşılır konuşulduğu takdirde anlayıp cevap verebilirsiniz. A1 sertifikasına sahip olacak düzeyde Almancanız var ise bu düzey bir işte çalışmak veya akıcı Almanca konuşulan yerlerde size fayda sağlamayacaktır.
Almanya sizden vize başvurusu için A1 seviye dil sertifikası talep etmektedir ancak başvurduğunuz iş yeri sizden B1 veya C1 seviye dil isteme hakkına sahiptirler. Bu talep iş yerinin belirlediği kriterlerle ilgilidir. A1 sertifikasına sahip olabilmek için girdiğiniz sınav birkaç bölümden oluşan, kursa katılım sağladığınız takdirde sizi zorlamayacak basit bir sınavdır. Eğer Almanca bilginiz yok ve Almancayı yeni öğrenmeye başlıyorsanız kurslara katılım sağlamanızı tavsiye ederiz, aksi takdirde sınavdan başarı elde edebilmeniz oldukça düşük bir ihtimaldir.
A1 sertifikası sınavı 4 bölümden oluşmaktadır. Bunlar okuma (lesen), yazma (schreiben), dinleme (hören), konuşma (sprechen) bölümleridir. A1 sertifikasına sahip olabilmek için belirtilen bu bölümlerden yeterli puanları alarak başarı elde etmeniz gerekmektedir.
Almanya Çalışma İzni için gerekli A1 Sınavı Sertifikası nasıl alınır?
Almanya Çalışma İzni Vizesi başvuruları için gereken A1 sınavı temel Almanca bilindiğine dair alınması gereken A1 sertifikasının verildiği Almanca dil sınavıdır. Almanya Çalışma İzni Vizesi başvurusu yapacak kişilerin alması gereken A1 sınavı sertifikası, Almanya Konsolosluğunun kabul ettiği belli kurumların sınavında başarı gösterildiği ve oradan alındığı takdirde Almanya Çalışma İzni Vizesi başvuruları için geçerlidir. Bu kurumlar Goethe Institute ve ÖSD olmaktadır.
Almanya konsolosluğu bu kurumlar dışında ibraz edilen sertifikaları kesinlikle kabul etmemektedir. Alacağınız sertifikanın orijinal hali başvuru sırasında ibraz edilmelidir.
Almanya Çalışma İzni ve Mavi Kart
Avrupa Birliği’ne üye olmayan ülkelerin vatandaşları Almanya’da iş bulduğu takdirde Almanya’ya gelebilmesi için Almanya çalışma izni vizesi alması gerekiyor. Bu kişiler, 1 Ağustos 2012 tarihinden itibaren çalışma ve oturma izni sağlayan Mavi Kart’a başvuruda bulunabilecek.
Mavi Kart’a başvurmak için aranan bir diğer şart ise yılda asgarî 44 bin 800 Euro kazanmak. Ancak doktor olarak veya fen bilimleri ve bilişim alanında çalışacak kişilerin yıllık kazançları daha düşük olsa da, Almanya’ya çalışmak için gelmelerine izin veriliyor. Bu kişilerin yıllık asgarî kazancının ise 34 bin 944 Euro olması gerekiyor. Mavi Kart alan kişilere, 33 ay sonra süresiz oturma müsaadesi anlamına gelen yerleşme izni veriliyor.
İhtiyaç Duyulan Meslekler
Peki, hangi meslek gruplarının şansı daha fazla? Bu soruyu Federal İstihdam Dairesi Berlin Brandenburg Bölge Müdürlüğü Basın Sözcü Yardımcısı Erik Benkendorf yanıtlıyor: Şimdiki duruma göre gerçekten bilişim teknolojileri alanında çalışan nitelikli elemanlar ile uzmanlaşmış kişilerin burada iş bulma şansı oldukça yüksek. Çünkü bence Almanya’da mühendislik alanında çalışan yeterince kalifiye personel yok. Böyle elemanlar olmadığı sürece de, AB vatandaşı olmayanların Almanya’daki istihdam piyasasında yer alma şansı bulunuyor. Diğer meslek gruplarından kişilerin Almanya’da istihdam edilmeleri ise niteliklerine ve işverenin talebine bağlı.
Mavi Kart İçin Aranan Şartlar
Hangi meslekten olursa olsun, Almanya’da çalışmak isteyen bir Türk vatandaşının ülkeye gelmeden önce işini Türkiye’deyken bulması gerekiyor. Bilişim teknolojisi uzmanlığı veya mühendislik gibi kalifiye personelde aranan şartlar benzerlik gösteriyor. Bu kişilerin Almanya’da çalışabilmesi için Almanca bilmesi gerekmiyor.
Diğer Meslek Grupları
Almanya çalışma izni isteyen doktorların diplomalarını tanıtmalarının yanı sıra ilgili sağlık dairesinden özel izin alması gerekiyor. Aşçılar da nitelikli personel arasında sayılıyor. Ancak Federal İstihdam Dairesi Berlin Brandenburg Bölge Müdürlüğü Basın Sözcü Yardımcısı Benkendorf, Almanya’da yaşayan Türklerin sayısının fazla olması nedeniyle Türkiye’den aşçı olarak gelmenin kolay olmadığını hatırlatıyor.
Diploması tanınan kalifiye elemanların, bilgisayar uzmanlarının, Almanya merkezli bir firmada yönetici konumunda görevlendirilecek kişilerin ülkede çalışabilmesi için Federal İstihdam Dairesi’ni onayı gerekiyor. Üst düzey yöneticiler ile yüksek nitelikli personelin Almanya’da çalışabilmesi için Federal İstihdam Dairesi’nin onayı gerekmiyor. Bilimsel araştırma yapmak ve üniversitede ders vermek için Almanya’ya gelecek olanlar için de Federal İstihdam Dairesi’nin onayı gerekmiyor.
Almanya’da iş bulan bir Türk vatandaşının ülkeye giriş yapabilmesi için öncelikle vize alması gerekiyor. Federal İstihdam Dairesi söz konusu işte Almanya’da çalışacak birinin olup, olmadığını araştırıyor. Avrupa Birliği’ne üye olmayan bir ülke vatandaşının Almanya’da çalışabilmesi için gereken önemli koşullardan biri Almanya ve Avrupa Birliği dâhilinde o alanda çalışabilecek birinin bulunmaması.
Almanya’ya Gelince Ne Yapmak Gerekiyor?
Yapılan incelemelerin ardından eğer gereken şartlar sağlanıyorsa vize alınabiliyor. Federal İstihdam Dairesi’nden Erik Benkendorf, üç ay geçerli olan bu vize ile Almanya’ya gelen kişinin en kısa zamanda oturma izni almak için ilgili Yabancılar Dairesi’ne gitmesini tavsiye ediyor.
Benkendorf, Yabancılar Dairesi’nin oturulan evi, iş sözleşmesi çerçevesinde yeterli ücret ödenip ödenmediğini, bu paranın geçinmek ve eğer varsa diğer aile bireylerini geçindirmek için yetip yetmediğini incelediğini belirtiyor. Bu incelemelerin ardından da iş sözleşmesinin süresine göre oturma izni veriliyor. İlk etapta oturma izni en fazla üç yıllığına veriliyor. Ayrıca Almanya çalışma izni almak gerekmiyor. Oturma izninin üzerinde çalışabileceğine dair damga bulunuyor. Ancak bu oturma ve çalışma izni, belirli bir meslek, işveren veya kent ile sınırlı olabiliyor.
Eşlerin Durumu
Almanya’ya çalışmak için gelenler yanlarında eşlerini ve çocuklarını da getirebiliyor. Berlin Eyaleti Göç ve Uyum Dairesi Danışmanı Eckhard von Zengen ancak çalışanın görevine bağlı olarak, eşlerin ve çocukların gelme koşullarının farklılık gösterdiğine dikkat çekiyor: Üniversite mezunlarının eşlerini yanlarında getirmeleri çok daha kolay.
Büyükelçilik, Yabancılar Dairesi’ne sormadan tek başına karar verebiliyor. Bu durum özellikle Alman organizasyonları tarafından görevlendirilen kişiler için geçerli. Çocuklar da sorunsuz bir şekilde Almanya’ya gelebiliyor. Bazı durumlarda ise ücretli olarak çalışan, mesela sanayide çalışacak biri önce tek başına gelebilir, daha sonra da eşini yanına aldırmak için başvuruda bulunabilir. Almanya’da çalışan nitelikli elemanlar, yöneticiler ve bilim insanlarının eşlerine oturma izniyle birlikte süreli Almanya çalışma izni de veriliyor.